Czym jest fala?

Kiedy mówimy o falach często mamy przed sobą obraz wysokich fal morskich uderzających o brzeg, być może powodujących jakieś zniszczenia. Fale przenoszą energię (która może spowodować zniszczenia) ale co ciekawe nie przenoszą materii. Woda uderzająca o brzeg nie pochodzi z dalekiego morza. Jak to możliwe?

Fale morskie
Fale morskie uderzające o brzeg

1. Fala przenosi energię a nie materię

Fale są powodowane przez drgania i przenoszone w ośrodku, który jest sprężysty (lub w próżni w przypadku fal elektromagnetycznych). Przykładowo, wyobraźmy sobie dwie osoby trzymające sprężysty sznur. Kiedy jedna z nich zacznię poruszać sznurem w górę i dół ruchem harmonicznym na sznurze pojawią się grzbiety fal, które szybko dotrą do drugiej osoby.

Zauważmy, że końce sznura pozostaną nadal w rękach obu osób. Sznur będzie oscylować ale jego materia nie przemieści się od jednej osoby do drugiej.

Przygotowujesz się do sprawdzianu?

Kompletne zestawy zadań na sprawdzian z odpowiedziami, rozwiązaniami i punktacją znajdziesz w moim ebooku: Ruch drgający i falowy. Testy sprawdzające.

2. Rodzaje fal

Do najpopularniejszych rodzajów fal należą:

  • Fale mechaniczne – to fale, które potrzebują ośrodka materialnego aby przenosić energię. Przykładami fal mechanicznych są fale morskie i fale dźwiękowe.
  • Fale elektromagnetyczne – to fale, które nie potrzebują ośrodka aby przenosić energię, mogą ją przenieść nawet w próżni. Przykładami fal elektromagnetycznych są fale radiowe, promieniowanie rentgenowskie, promieniowanie gamma.

Podział fal ze względu na ich kierunek:

  1. Fale poprzeczne – kierunek rozchodzenia się fal jest prostopadły do kierunku drgań cząsteczek ośrodka. Przykładem fal poprzecznych jest falujący sznur: tworzymy fale poruszając ręką pionowo a fale rozchodzą się poziomo czyli poprzecznie.
  2. Fale podłużne – kierunek rozchodzenia się zaburzenia jest zgodny z kierunkiem drgań cząsteczek ośrodka. Przykładem fal podłużnych są fale dźwiękowe: membrana głośnika drga poziomo co powoduje rozchodzenie się także poziomo fal dźwiękowych (podłużnie).

Zapamiętaj:

  • Fale są powodowane przez drgania
  • Fale przenoszą energię w ośrodku sprężystym a nie materię
  • Przykładami fal są falujący sznur czy fale morskie

PRZYDATNY ARTYKUŁ? Udostępnij link innym:

Facebooktwitterpinterestmail

Dodaj do Google Classroom

Następny temat:
Fale mechaniczne

Pozostałe tematy z działu: RUCH DRGAJĄCY I FALOWY

Ruch drgający – położenie równowagiamplitudaokres drgańczęstotliwość | Ruch okresowy wahadła | Ruch ciężarka na sprężynie | Przemiany energii w ruchu drgającym | Wykresy ruchu drgającego | Czym jest fala? | Fale mechaniczne | Fale dźwiękowe: infradźwięki, dźwięki słyszalne, ultradźwięki | Fale elektromagnetyczne